खप्तड बाबाको विचार विज्ञान (Science of Thought) एकदमै गहिरो र आध्यात्मिक दृष्टिकोणबाट विकसित गरिएको सिद्धान्त हो। उहाँले विचारलाई केवल मानसिक प्रक्रिया होइन, ब्रह्माण्डसँग सम्बन्धित एक शक्तिशाली तत्त्वको रूपमा व्याख्या गर्नुभएको छ। यहाँ खप्तड बाबाको विचार विज्ञान र विचारको अवस्थाहरूको बारेमा विस्तारमा बुझौं।
१. विचार भनेको के हो?
खप्तड बाबाका अनुसार विचार (Thought) आत्मा, चेतना र ब्रह्माण्डबीचको संवाद हो। उहाँको भनाइमा, "विचार एक प्रकारको शक्ति हो – जसले मानिसको जीवनको दिशा र स्वरूप निर्धारण गर्छ।"
विचार प्रकाश जस्तै सूक्ष्म र शक्तिशाली हुन्छ।
प्रत्येक विचारको तरंग हुन्छ, जुन वातावरणमा असर गर्छ।
लोभ, मोह, अहंकार, रिस, ईर्ष्या जस्ता भावना युक्त विचारहरू।
यी विचारहरूले आत्मा कमजोर बनाउँछन्।
जीवनमा अशान्ति ल्याउने, रोग निम्त्याउने, सम्बन्ध विगार्ने।
२. शुद्ध विचार (Pure Thought):
सत्य, करुणा, प्रेम, क्षमा, धैर्य आदि गुणहरूले भरिएका विचारहरू।
आत्मिक विकासका लागि आवश्यक हुन्छन्।
शान्ति, आनन्द, स्वास्थ्य र सद्भाव ल्याउने।
३. निर्विचार अवस्था (Thoughtless State):
ध्यान वा समाधिमा पुगेर प्राप्त हुने अवस्था।
यसलाई 'विचार शून्यता' भनिन्छ, जहाँ विचार बन्द हुन्छ तर चेतना जागृत रहन्छ।
यिनै अवस्थामा आध्यात्मिक साक्षात्कार सम्भव हुन्छ।
ध्यानका चरणहरू:
शरीरको नियन्त्रण (आसन)
प्राणको नियन्त्रण (प्राणायाम)
मनको नियन्त्रण (ध्यान)
आत्माको अनुभव (समाधि)
४. विचारको विज्ञान र व्यवहारमा प्रयोग
खप्तड बाबाले विज्ञान, योग र व्यवहारलाई एकत्रित गर्दै विचारलाई परिवर्तन गरेर जीवन परिवर्तन गर्न सकिन्छ भन्नुभएको छ। उहाँका विचार विज्ञानका शिक्षाहरूले भन्छन्:
विचार नै कर्मको मूल हो।
राम्रो सोचले राम्रो कर्म, र त्यसले राम्रो फल दिन्छ।
विचार बदल्नाले जीवन बदलिन्छ।
निष्कर्ष:
खप्तड बाबाको विचार विज्ञान भन्नाले केवल सोच्ने प्रक्रियाको अध्ययन मात्र होइन, त्यो सोचले जीवन र आत्माको मार्ग कति गहिरोसम्म निर्धारण गर्छ भन्ने ज्ञान हो। उहाँले भन्नुभएको थियो –
"संसार बदल्न चाहन्छौ भने पहिले आफ्नो विचार बदल।". अब खप्तड बाबाको विचार विज्ञान (Science of Thought) लाई अझ विस्तृत रूपमा हेरौं।
५. विचार र चेतना (Consciousness)
चेतना स्थिर छ, तर विचार त्यसमा उठ्ने लहर (wave) हो।
विचार यदि अशुद्ध छ भने चेतनाको प्रकाश धमिलो हुन्छ।
विचार शुद्ध भएमा आत्माको शक्ति प्रकट हुन्छ।
उदाहरण:
तपाईंको मन ताल जस्तै हो। यदि पानीमा हिलाम्मे छ भने सूर्यको प्रतिविम्ब देखिँदैन। जब पानी शान्त र सफा हुन्छ, तब त्यही सूर्य पूर्ण रूपमा देखिन्छ। चेतना त्यो सूर्य हो – विचार भनेको त्यो पानी।
खप्तड बाबाका अनुसार:
"पहिला विचार हुन्छ, त्यसपछि बोलि आउँछ, अनि कर्म हुन्छ।"
यसको अर्थ: विचार नै कर्मको बीउ हो।
तपाईं जुन विचार गर्नुहुन्छ, त्यसै अनुरूप जीवन बन्छ।
यदि विचार सधैं नकारात्मक भयो भने, कर्म पनि त्यही ढंगले नकारात्मक हुन्छ।
तेस्रो नजर (Third Eye) र विचार:
खप्तड बाबाको ध्यान विधिमा आज्ञा चक्र (Third Eye Chakra) महत्त्वपूर्ण छ।
यसलाई सक्रिय गर्दा विचारहरू स्पष्ट, स्थिर र शक्तिशाली हुन्छन्।
बाबाको भनाइमा: "अज्ञा चक्र खुल्यो भने विचार बिनाको ज्ञान आउँछ।"
