चुरोट प्रपन्च
मेरो जिवनको सबैभन्दा प्रिय बस्तु
हो चुरोट। मेरो हर दिनको शुभारम्भ चुरोटसँगै हुन्छ र दिनको अन्त्य पनि चुरोटसँगै हुन्छ।
मेरो साथमा कहिल्यै नछुट्ने बस्तु पनि चुरोट नै हो। चुरोट मेरो साथी र सलाई चुरोटको
साथी यसैले चुरोटको डिब्बा र सलाईको लागि मेरो कोटको भित्री गोजामा बिशेष स्थान छ। त्यहाँ चुरोट र सलाई कहिलै सकिदैन। यौटा सकिनासाथ
अर्को नयाले विस्थापित गर्छ। दिनमा औसत एक डिब्बाले पुगेकै छ। मेरो खर्चमा सानो मात्रामा
भएपनि चुरोटको हिस्सा नियमित छ। चुरोटको साथमा म कहिलै एक्लो महसुश गर्दिन, अझ भन्ने
हो भने चुरोटकै कारण म थुप्रै साथीहरु बनाउन समेत सफल भएको छु।
चुरोट कहिलेदेखि मेरो प्रियपात्र
बन्यो स्पष्टसाथ भन्न नसके पनि स्कुले जिवनबाटै यससँग म परिचित थिएँ। लुकिछिपी मेरो
र यसको मित्रता प्रगाढ बन्यो, अहिले त कुनै समस्या नै छैन, जतिबेला मन लाग्यो त्यतिबेलै
सल्काउछु। थुप्रै बाधा ब्यवधानहरु सहेर मैले चुरोटलाई अंगालेको हुँ। कतिपल्ट त बाको
खल्तीसमेत खदुल्न पर्यो सुरुसुरुमा, आमाको गालीले समेत छुटाउन सकेन। म चुरोटप्रति
अडिग रहेँ। बरु चुरोटकै कारण केही मनचिन्ते साथीहरु गुमाए पनि उनीहरुको कारण यसलाई
नगुमाएकोमा मलाई गर्व छ।
एकदिन मजस्तै अन्य कति जनाले
चुरोटलाई साथी बनाएका रहेछन् भनी जन्ने इच्छाले म भ्रिकुटीमण्डप अगाडि करिब एकघण्टा
चनाखो भै हेरेँ। नजिकै एउटी बुढी आमा नाङ्ले पसल थापेर बसिरहेकि थिइन् ग्राहक पर्खदै।
उनीबाटै शुरु भो मेरो गणना। हातमा आधी पग्लिएको चुरोट छोपेर उनी मतिर नै हेर्दै थिइन्।
खल्तीमा चुरोट सकिएकोभए अवश्य नै म उनको ग्राहक हुन्थेँ तर बिहान नया डिब्बा किनेपछि
सात खिल्लीमात्रै त तानेको थिएँ। आठौँ खिल्ली सल्काएर बुढीआमाको नाङ्लोमाथि नजर फ्याँकेको
त्यहाँ छ सात प्रकारका चुरोटहरु थिए। नढाटी भन्नुपर्दा उनका सम्पूर्ण समानको एक तिहाई
त चुरोट मात्रै थिए। केही सुर्तीले चुरोटको शोभा बढाएका थिए।
चम्केको घोडाको तालमा एक अधबैसे
युवक आयो। ऊ केही उदास देखिन्थ्यो मुखबाट एक मुस्लो कालो धुवा उडाउदै। करिब बिस मिटरको
मात्र दुरीमा उसले त्यसरी नै चारपल्ट मुस्लो उडायो र सकिनै लागेको चुरोटको ठुटो पुन
एकपल्ट तानेर नालीतिर मिल्कायो। चुरोट बलिरहेकै थियो।
नज्जिकै रहेको खाजाघरतर्फ मैले
नजर पुर्याएँ, करिब पन्ध्र जनामध्ये चार जनाको हातमा चुरोट रमाएको थियो। मैले नजर
त्यही स्थिर राखेँ। केहीबेरमै ती चारबाट अन्य चारमा चुरोट हस्तान्तरण भए। यसरी अन्त्यसम्ममा
प्रत्येकको हातमा चुरोट पुग्यो। अरु केही खाना अर्काको जुठो नखानेहरु पनि चुरोट चाहि
मज्जाले जुठो खाइरहेका हुन्छन्। अजबको छ चुरोट न त खानु पर्ने न त पिनु नै पर्ने।
आँखा मोड्दै थिएँ, विदेशी प्रयटक
जोडी विदेशी चुरोटमै मस्त थिए। नेपालमा चाही युवतीहरुले चुरोट पिएको मैले त्यति भेटेको
छैन। बुढी आमैहरु चाहि प्रसस्तै भेटिन्छन् शहरतिर पनि। मेरो कोठा नजिकै बस्ने शासू,
बुहारी र छोरा तिनै जनाले चुरोट पिउछन्। एकपल्ट त उनिहरु घरमा नभएको मौका पारेर सोह्र
सत्र बर्षको छोराले समेत चुरोट तान्दै थियो।
हेलिकप्टरकैजस्तो आवाजका साथ
आएको अस्थिपन्जर जस्तो देखिने बाइकको चालक ठिटो एक हात छोडेर मुखको चुरोट मिलाउदै अघि
बढ्यो। बिस्तारै आएर टेम्पो रोकियो, ड्राइभरले पाँच रुपिया दिदै सात आठ बर्षको फुच्चे
खलासीलाई बुढीआमाको पसलबाट चुरोट लिन पठायो। ओठ निचोरे दुध झर्ने जस्तो बालक केटोले
निकै परिपक्वतासाथ चार स्वाँक तानेर मात्र ड्राइभरलाई दियो। ड्राइभरले प्रसन्न मुद्रामा
चुरोट र टेम्पो सङ्गै अगाडि बढायो।
म उभिएको पल्लो साइडमा आफ्नी
प्रेमिकालाई बाया हातले अङालेको युवकले पनि दाया हातले चुरोट छोप्न भ्याएकै थियो। त्यो
प्रेमिका मौन थिई। चुरोटको खरानी युवकले झट्कारो अनि दुवैजना अघि बढे। मैले मेरी पत्नीलाई
सम्झेँ मेरो श्रीमतीसँग चुरोटको विषयमा प्राय झगडा हुन्छ, कपडा धुने क्रममा सात आठपल्ट
डब्बै नफ्याकिदिएकि पनि होइन यद्यपि नया किन्दा झन् बढी खर्च हुने भएकोले हिजोआज क्यै
भन्दिन तथापि उसको नजिकै चुरोट पिउन मनाही गराएकि छे। मैले त्यस युवककी प्रेमिकालाई
आफ्नी पत्नीसँग तुलना गर्न सकिन खासगरी चुरोट खान अनुमती दिने सन्दर्भमा।
यस्सो घडी हेरेको आधा घण्टा बढी
भैसकेछ म त्यहाँ अल्झिएको। चुरोट धेरैको आत्मीय मित्र बन्न सफल छ। म जता गयो कम्तीमा
शयकडा तीस जनाले चुरोट तानेको देख्छु। साथीहरुसङ्ग खाजा खाने ठाउमा खाजा भन्दा पहिले
चुरोट आउछ। दिनदिनै चुरोट किन्नुपर्दा चुरोट कम्पनिमै जागिर खाने मन पनि नभएको हैन
तर अचम्म चुरोट कम्पनिभित्र समेत चुरोट खान नपाइने भएपछि त्यतातर्फ लागिन, सामान्य
जागिरले नै चलेको छ।
यौटा ठिटो लामो लामो सासले चुरोट
तानेर फाल्यो अनि क्याम्पसको गेटभित्र पस्यो। पट्याट लागेकोले मैले पनि नवौ खिल्ली
चुरोट सल्काएँ। अर्को हिपहप देखिने ठिटो पनि क्याम्पसको गेटमा चुरोट फालेर क्याम्पस
छिर्यो, यसरी खुलेआम चुरोट खादै क्याम्पसको गेटमा चुरोटका ठुटा फाल्नेहरुको कमी छैन।
पचासौ चुरोटका ठुटाहरु क्याम्पसको गेटमा मैले भेटाएँ। सरकारी क्याम्पस प्रशासनको त्यतातर्फ
पटक्कै ध्यान नपुगेकोले एक प्रकारको स्वतन्त्रता नै छ। मलाई याद भयो एकपल्ट मैले प्रतिबन्धित
ठाउमा चुरोट सल्काउदा तीन महिना चुरोट आउने पैसा त जरिवाना नै तिर्नु परेथ्यो तर कत्ति
पनि नहड्बडाई चुरोट तान्दै आएको छु अधिकारको प्रयोग भन्दै। द्वी चारपल्ट त चुरोटले
लज्जित समेत बनाएको छ।
म हिच्किचाउने किसिमको मान्छे
होइन, कति पटक त आफन्तहरुले घरको कोठामा चुरोट खान नदिदा छतसम्म समेत पुग्नु परेको
छ। एकचोटि हतारमा चुरोट राख्न बिर्सेछु, चुरोट किन्न पसलतिर छिरेको गाडी छुटेछ पछि
एकघण्टा कुरेर अर्कै गाडिमा गएँ,समय ढिला भएकोले पाउनै लागेको जागिर पनि गुमाउनु पर्यो।
एकजना महोदय हातमा पुस्तक लिएर
हिड्दै थिए, बाटोमा दुई तिनओटा भुसाहा कुकुर उनीप्रति भुक्दै थिए। विपरिततिरबाट एउटा
ठाँटिलो पट्ठो हातमा चुरोट सहित आयो, कुकुरले उसलाई तर्केर बाटो छोडिदिए। भुक्ने त
कुरै छोडौँ, कुकुरले समेत चुरोटको सम्मान गर्दा रहेछन्।
हातको चुरोट घट्दै थियो। मतिरै
एउटा परिचित अनुहार आउदै गरेको देखेँ। उसको हातमा पनि चुरोट थियो। एक द्रिष्टि मतिर
लगाएर केही नबोली सरासर ऊ गयो। पछि मात्र थाहा
भो ऊ त मेरो बिसौ बर्ष पुरानो स्कुले सहपाठी तर स्कुलपछि आजमात्रै देखेँ, उसले सायद
मलाई चिनेन होला। यसो घडी हेर्दा एक घण्टा बित्नै लागेछ। पातलिएको चुरोटको एकसर्को
तानेर म पनि लागेँ त्यहाबाट बेबारिसे यात्रामा !!!!!
कलंकी काठमाण्डौ, २०६६ -११ -१९
बुधबार
